Het Nederlands Stoommachinemuseum in Medemblik biedt een fascinerende kijk op de geschiedenis en werking van stoomtechnologie. Gevestigd in het voormalige stoomgemaal "Vier Noorder Koggen", herbergt het museum een indrukwekkende collectie werkende stoommachines en vertelt het verhaal van de strijd tegen het water en de industriële revolutie.
Topstukken van het museum
Het museum beschikt over de grootste verzameling nog werkende stoommachines in Nederland. Enkele hoogtepunten zijn:
-
Triple-expansie stoommachine: Deze krachtige machine werd gebruikt in de scheepvaart en illustreert de geavanceerde techniek van stoomaandrijving.
-
Stoommachines uit diverse industrieën: Machines afkomstig uit onder andere baggermolens, stoomschepen, aardappelmeel- en zuivelfabrieken tonen de veelzijdige toepassing van stoomkracht.
-
Stoomhijskraan en stoomwals: Deze imposante machines demonstreren de kracht van stoom in de bouw en infrastructuur.
-
Miniatuurstoommachines: Een collectie werkende modellen die de werking van stoommachines op kleinere schaal inzichtelijk maken.
-
Emmerbaggermolen "Vooruit": Een gerestaureerde stoombaggermolen uit 1941, die tot in de jaren 1990 actief was in Friesland.
Op speciale "Stoomdagen" worden veel van deze machines onder stoom gebracht, waardoor bezoekers de machines in actie kunnen zien en de sfeer van vroeger kunnen ervaren.
Stoomgemaal "Vier Noorder Koggen"
Het stoomgemaal "Vier Noorder Koggen" werd in 1869 gebouwd aan het IJsselmeer bij Medemblik. Het diende als hulpstoomgemaal ter ondersteuning van molens bij het droogmalen van polders. In 1907 werd de capaciteit vergroot met een grote centrifugaalpomp, waardoor de molens overbodig werden. Het gemaal bleef in bedrijf tot 1975, waarna het werd gesloten en in 1985 werd heropend als museum.
De naam "Vier Noorder Koggen" verwijst naar een historisch administratief en geografisch gebied in West-Friesland, Noord-Holland. Het woord "kogge" (of "koge") was in de middeleeuwen een aanduiding voor een polder of rechtsgebied binnen een groter waterschap of dijkgraafschap.
Betekenis van de naam
-
"Vier" verwijst naar het feit dat dit stoomgemaal het water afvoerde uit vier afzonderlijke koggen, oftewel vier polders of regio's.
-
"Noorder" duidt op hun ligging ten opzichte van andere koggen in het gebied, namelijk in het noordelijke deel van West-Friesland.
-
"Koggen" zijn in deze context dus geen schepen, zoals het middeleeuwse "koggeschip", maar bestuurlijke eenheden voor waterbeheer.
De vier betrokken koggen waren:
-
De Kogge van Medemblik
-
De Kogge van Abbekerk
-
De Kogge van Opperdoes en Twisk
-
De Kogge van Midwoud en Oostwoud
Deze gebieden hadden hun eigen waterhuishouding, maar werkten samen aan de bemaling en afwatering via het gezamenlijke stoomgemaal. Het stoomgemaal "Vier Noorder Koggen" werd in 1869 gebouwd om deze taak over te nemen van de traditionele windmolens.
Reactie plaatsen
Reacties