Landhuis Oud-Amelisweerd

Het landgoed Oud Amelisweerd in Bunnik, nabij Utrecht, kent een rijke geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. In de 13e eeuw liet ridder Amelis op deze locatie een versterkt huis bouwen, dat in 1537 officieel werd erkend als ridderhofstad. Tijdens het Rampjaar 1672 werd het oorspronkelijke gebouw grotendeels verwoest door Franse troepen. Op de fundamenten van deze ridderhofstad verrees rond 1770 het huidige landhuis in Hollands-classicistische stijl, dat nog steeds te bewonderen is.

Tijdlijn

• 13e eeuw: De oorsprong van Oud Amelisweerd ligt bij ridder Amelis, die rond 1224 een versterkt huis liet bouwen. Hieraan dankt het landgoed zijn naam: "Amelisweerd" betekent letterlijk "het erf of gebied van Amelis".

• 1537: Het huis werd officieel erkend als ridderhofstad, een adellijk landgoed met verdedigbare rechten.

• 1672 (Rampjaar): Tijdens de inval van Franse troepen werd het oorspronkelijke kasteel grotendeels verwoest.

• ca. 1770: Het huidige landhuis, zoals het er nu nog staat, werd gebouwd in Hollands-classicistische stijl door de familie Bosch van Drakestein.

Middeleeuwen – 17e eeuw

• De familie Amelis en later verschillende adellijke families bezaten het goed, dat als ridderhofstad een statussymbool was.

• Familie Van Renesse van der Aa en anderen hielden het landgoed in handen als jachtgebied en zomerverblijf.

18e – 19e eeuw

• Gerard Godard Taets van Amerongen (1729–1804) was een vooraanstaand lid van de Nederlandse adel en een belangrijke figuur in de geschiedenis van Utrecht. Hij werd geboren op 20 november 1729 in Utrecht, als zoon van Leonard Taets van Amerongen en Maria Jacoba Pijnssen van der Aa.

  In 1761 erfde hij het landgoed Oud-Amelisweerd van zijn vader. Hij liet het landgoed omvormen tot een landschapspark en liet in 1770 het huidige landhuis bouwen, dat diende als zomerverblijf.

  Gerard Godard trouwde met Anna Susanna Hasselaer, en samen kregen zij meerdere kinderen. Een van hun zonen, Joost baron Taets van Amerongen (1761–1817), zette de adellijke familielijn voort.

• Baron Bosch van Drakestein Bosch bewoonde het landgoed generaties lang en legde de Engelse landschapstuin aan.

• Tijdens de Franse bezetting werd het huis geconfisqueerd, maar later teruggegeven

20e eeuw

• In de 20e eeuw raakte het huis in verval, totdat de gemeente Utrecht het kocht in de jaren 1950.

• Ministerie van Defensie gebruikte het tijdelijk, en ook krakers woonden er in de jaren ’60-’70.

• In de jaren ’80 werd het gerestaureerd.

21e eeuw – Nu

• Museum Oud Amelisweerd (MOA) was van 2014–2018 gevestigd in het huis, met onder andere werk van Armando.

• Tegenwoordig is het landhuis eigendom van de gemeente Utrecht en in beheer bij Stichting Landhuis Oud Amelisweerd.

Kunstenaars

• Jan de Beijer (1703–1780) maakte tekeningen van Oud Amelisweerd, die later als basis dienden voor gravures.

• P.J. Lutgers (1808–1874) vervaardigde in 1850 een lithografie van het huis en het park, waarmee hij het toenmalige aanzien van het landgoed vereeuwigde.